Menapoz Nedir?

Menopoz, adet kanamasının kesilmesidir. Menopoz için son adetin üzerinden bir yıl geçmesi gerekir. Teşhis ve tedavi olanaklarının geliştirilmesi insanların yaşam sürelerini uzatır. Bu nedenle kadınların yaklaşık üçte biri menopoz döneminde yaşamaktadır. Menopozun faydalarının farkında olmak ve kanınızda değişiklik olmasına izin vermemek, sağlıklı bir yaşlılık sağlayabilir.

Menopoz, adet kanamasını sona ermesidir. Teknik olarak menopoz, bir kadının son adet kanaması anlamına da gelir. Menopoz, bir kadının hayatında ruhsal ve sağlıksal birçok değişikliği beraberinde getiren önemli bir aşamadır. Menopoz tamamen doğal bir geçiş aşamadır. Her kadın en uygun tedavi desteği ile sağlıklı ve rahat bir şekilde menopoza girebilir. Menopozun genetik geçmişi ve kadınların menopoz geçmişi son derece önemlidir.

Menapoz başlama yaşının menopozun başlama yaşıyla hiçbir ilgisi yoktur. Menopoz doğal bir biyolojik süreçtir. Kadınların doğurganlığı bitmiş olsa da sağlıklı, canlı ve cinsel açıdan aktif bir şekilde yaşamaya devam edebilir.

Tıpkı bebeklik, ergenlik ve cinsel olgunluk gibi menopoz da bir yaşam döngüsüdür. Menopoz döneminde yumurtalıklardaki folikül sayısı azaldığı için östrojen üretimi azalır. Zamanla östrojen üretimi durur ve yumurtalıklar küçülür. Sonuç olarak adet döngüsü kesintiye uğrar ve üreme yeteneği kaybolur.

Menapoz Dönemleri

Dünya çapında menopoz 45-55 yaşındadır. Türkiye’de menopoz yaşı ortalama 46-48 olduğunu görülmüştür. Menapoz dönemleri üçe ayrılır.

• Menopoz öncesi ilk semptomlardan menopoza kadar geçen süreyi kapsar. Yumurtalıktaki folikül aktivitesi yavaşlar. Parçalar düzensiz hale gelir. Bu süreç aylar veya yıllar alabilir.
• Menopoz son adet kanamasıdır.
• Menopoz sonrası: Menopozdan yaşlılığa kadar geçen 6-8 yılı içerir. Menopoz sayılabilmesi için son adet döneminden 12 ay geçmesi gerekir.

Menopoz oluşum şekline göre de ayrılır.

Doğal menopoz

Prematüre menopoz 45 yaşından önce ortaya çıkan menopoza erken menopoz denir. Otoimmün hastalıklar, radyoterapi, kemoterapi, enfeksiyon, çevresel nedenler, düşük yapma, sık gebelik, obezite ve hipotiroidizm ve benzeri nedenlerle belirsizlikler olabilir.

Yumurtalıkları alınarak adetten kesilme durumuna cerrahi menapoz denir. Bazı ameliyatlar erken menopoza neden olabilir. Bir kadının yumurtalıkları ameliyatla alınırsa menstruasyon durur ve menopoz ilerler. Radyasyon tedavisi menopoza neden olabilir. Kanser kemoterapisi sırasında görülen yumurtalık fonksiyonunun kaybı geri dönüşümlüdür. Belirli bir nedenden ötürü jinekolog doktorlar tarafından yumurtalıkların alımı sonrası gelişen menopozdur. Ameliyat sırasında genellikle yumurtalıklar ile rahimin alımı birliktedir.

Çoğunlukla 45 yaşından sonra rahimde ur nedeniyle histerektomi ameliyatına alınan kadınlarda genellikle rahim ile birlikte yumurtalıklar da alınır. Yumurtalıkların alımının sebebi, ilerde gerçekleşebilecek yumurtalık kanserine karşı kadını korumaktır.

Genellikle 45 yaş altında yapılacak rahim ameliyatlarında ise yumurtalık korunur. Rahim alındığında  adetten kesilme olsa bile yumurtalıklar belirli bir süre daha görevine devam eder.  Menopoz durumu olmaz. Menopoz belirtileri olan ateş, sıcak basma ve terleme gibi durumlar ortaya çıkmaz.

Menopoz Yaşı Nedir?

Dünya genelinde menopoz yaşının 51,3 olduğu tahmin edilmektedir. Bu bakımdan çeşitli faktörler etkilidir. Genetik özellikler, beslenme yetersizlikleri, vejeteryanlık, halsizlik ve sigara bağımlılığı gibi faktörler erken menopoza neden olabilir. Menopoz nadiren 40 yaşından önce ortaya çıkar. Nedeni genellikle açıklanamaz olsa da; önceki hastalıklar, rahim ameliyatı, radyoterapi ve kemoterapi erken menopoza neden olabilir.

Zamanında menopoza giren kadınlarla karşılaştırıldığında, menopoza giren kadınların kemik hastalığı geliştirme olasılığı daha yüksektir. Bu durum osteoporoz riskini artırır. Bu nedenle erken menopozda tedavi çok önemlidir. Bu yaşta uterus yapışıklıkları sonrası ani kilo kaybı, aşırı egzersiz, stres, düşük veya diğer cerrahi işlemlere bağlı olarak adet kanaması (amenore) da görülebilmektedir. Amenore durumunda östrojenin azalmasına bağlı kemik kaybı görülebilir, bu nedenle doktora başvurmalısınız.

Menopozun Belirtileri Nelerdir?

Menopoz biyolojik bir süreçtir. Son adet kanamasından sonraki 12 ay içinde adet kanamasının olmadığı zamanı içerir. Ancak menopoz sırasında hormonal değişiklikler meydana gelir. Östrojen seviyesindeki bu düşüş, bazı fiziksel ve duygusal semptomlara neden olabilir. Menopozun en yaygın semptomları sıcak basmaları ve gece terlemeleridir. Bazı kadınlar da menopoz döneminde anksiyete, stres, panik bozukluğu ve uyku sorunları ortaya çıkar. Menopoz yaşı ülkeden ülkeye değişiklik gösterse de genellikle 40-55 yaş arasında kabul edilir. Kadınlar yaşlandıkça ürettiği östrojen ve progesteron azalır. Menopoza yaklaşırken, adetleri düzensiz hale gelir. Bu düzensiz adet dönemlerin sonunda yumurta üretimini engeller. Kadının doğurganlığı sona erer. Yaşlanan kadınlarda östrojenin etkisi bir süre sonra azalır ve tamamen durur. Depresyon ile karıştırılmamalıdır. Bu süreçte mutlaka bir doktora danışmanız ve destek almanızda fayda vardır. Menopozdan önce ortaya çıkan semptomlar devam eder.

Genital organlarda uzun süreli östrojen eksikliği, atrofi veya atrofi görülür. Rahim, vajina, vulva ve üretra kasılır. Bu nedenle idrara sık çıkma, kabızlık, genital bölgede kaşıntı, cinsel ilişki sırasında ağrı, rahim sarkması, idrar kaçırma, mesane sarkması ve rektum sarkması meydana gelebilir.Saç sıklığı ve saç sayısı azalır. Cilt kurur. Yara iyileşmesi gecikir. Çene, dudaklar ve göğüste kalın kıllar görülebilir. Koltuk altı ve genital bölgedeki kıl miktarı azalır. Menopozda ağız kuruluğu, ağız kokusu ve diş eti hastalığı olabilir.

• Düzensiz adet kanaması
• Vajinal kuruluk
• Sıcak basmaları
• Gece terlemeleri
• Uyku problemleri
• Ruh hali değişiklikleri,
• Kilo alımı ve metabolizmanın yavaşlaması,
• Saç incelmesi ve cilt kuruluğu,
• Aşırı terleme
• Depresyon, zayıflık
• Genital çekilme, ağrılı ilişki
• İdrarını tutamamak
• Libido kaybı
• Azaltılmış yumurtlama
• Baş dönmesi, baş ağrısı menapoz belirtilerindendir.

Sıcak basmaları, en yaygın belirtidir. Menopozdan kaynaklanan sıcak basmaları yüzde ve vücudun üst kısmında görülür. Vücutta hissedilen ani sıcaklıklardır. Sıcak basması sırasında yüz ve göğüs kızarabilir. Sıcak basmaları genellikle aniden olur. Şiddeti ve derecesi kişiden kişiye değişir. Bazı kadınlarda sıcak basması belirtisi görülmeyebilir

Menopozdaki kadınların çoğu gece terlemesi yaşarlar. Uyku sırasında çok fazla terlerler. Sıcak basmalar gibi, terleme derecesi de kişiden kişiye değişebilir. Uyunulan  oda ve hormonal değişiklikler terleme oranını etkiler. Gece terlemelerinden dolayı kadınlarda uyku sorunları olabilir. Bu durum stresin artmasına neden olabilir. Terleme normal semptom olarak kabul edilir. Menapoz döneminde kadınlar arasında çok yaygındır.

Menopoz döneminde adet düzensizleşebilir, adet dönemi kısalabilir, bazen de adet görülmeyebilir. Kadın vücudundaki hormonal değişikliklerden kaynaklanır. Adet dönemi erken veya geç olabilir. Kanama eskisine göre daha az veya daha fazla olabilir.

Menapoza geçiş döneminde östrojen yavaş bir şekilde azalır. Vajinayı nemli tutan sıvı azalır. Kuruluğa bağlı olarak vajina bölgesinde tahriş ve kaşıntı oluşabilir. Bu nedenle cinsel ilişki sırasında ağrı hissedebilirsiniz. Bu semptom nedeniyle cinsel yaşamlarının bittiğini düşünebilirler ama bu tedavi edilebilir bir hastalıktır

Androjen eksikliği ortaya çıkar. Bu nedenle libido düşebilir. Libido kaybı bir menopoz belirtisi olabilir veya menopoz semptomları için kullanılan ilaçlar da neden olabilir.

Kalıcı yorgunluk menopozun ilk belirtileridir. Zayıflık, yorgunluk ve sinirlilik, dikkat dağınıklığı ve dikkatsizliği artırabilir. Özellikle belirli zamanlarda bu yorgunluk ve halsizlik birdenbire bastırılacaktır. Bu nedenle, devam eden işler istifa edebilir. Bunun nedeni, hormonların hücresel düzeyde enerji tüketimini düzenleyememesidir.

Menopoz sırasında duygu durum dalgalanmaları yaygındır. Bazı kadınlar bu durumla baş etmekte zorlanabilir. Aniden çok mutlu olmaktan öfkelenmeye veya üzgün olduğunda mutlu olmaya dönüşebilir. Çeşitli duygulardaki ani değişiklikler güçlü bir şekilde hissedilir. Menopozdaki her kadında bu belirti olmayabilir. Hormonal değişikliklere bağlı bu belirti, östrojendeki azalmadan kaynaklanmaktadır.

Menopoz sırasında vücut daha fazla yağ depolamaya başlar. Metabolizma yavaşlar. Bu nedenle başta bel çevresi olmak üzere ağırlık artırabilir. Menopoz döneminde egzersiz ihmal edilmemeli ve daha az kalorili sağlıklı besinler tüketilmelidir.